24 анализа. Добровечер и добредојдовте. Јас сум Душица Мрѓа, а вечерва гостинка во 24 анализа е претседателката на државата Гордана Сиљановска-Давкова. Добровечер, добредојдовте. Ви благодарам што ја прифативте поканата.
-Добровечер, добро ве најдов. Благодарам за поканата.
Претседателке, јас и вие седевме во ова студио пред точно 1 година и 7 месеци. Вие тогаш бевте кандидат за претседател на државата. Имавме многу интересна дискусија, баш денеска се потсетив на тој разговор. И се договоривме дека ако станете претседателка, ќе направиме после извесен период еден пресек што кажа кандидатката, што исполни или не исполни претседателката. Јас сакам да ви се заблагодарам уште еднаш што ја прифативте оваа покана. Теми имаме многу, време немаме многу, за жал. И затоа би ве замолила за поконкретни одговори. Сакам да стартувам со она што е лузна на државата 8 месеци, катастрофалниот пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочани, 63 загинати, млади луѓе, над 200 повредени. Вчера стартуваше и судскиот процес, меѓутоа она денеска што се случи, е нови апсења, меѓу нив и инспектори на УЈП, а меѓу уапсените и братот на в.д. председателката на Кривичниот суд којшто според одредени докази, транскрипти од пораки коишто стигнале, според обвинителството, го предупредувале сопственикот на дискотеката за рации, за инспекции, а за тоа добивале и подароци, и мито, и злоупотреба на службена должност. Дали ве шокира моментот?
-Прво, сите сме во шок од трагедијата во Кочани и цел живот шокот ќе не следи, и јас сум една од нив. Ги споменавте лузните, морам да кажам дека, токму овде во разговорот со вас, уште еднаш, кај сите нас што гледавме, лузните, како да се отворија. И тоа го разбирам. Она што е ново е, споменавте, почна постапката, и она што мене ми остави впечаток, иако не го познавам Јавниот обвинител, меѓутоа беше нешто што веќе вие го кажавте – дека сите кои комуницирале, бидејќи тој го опиша делото и личноста, токму вашите зборови како да ги кажа и дека не е затворена листата на оние кои ќе се најдат пред лицето на правдата, напротив, отворена е и во текот на самата постапка може да се појават и нови обвинети. Веројатно ова што сега го споменавте е на таа линија.
Ве прашав дали сте шокирани бидејќи еве и 8 месеци, едно обвинение со 35 обвинети коешто стартуваше, една предистрага во ОЈО Кочани, денеска 11 припадници на УЈП уапсени, уште една постапка во обвинителството за гонење организиран криминал и корупција за полицајците, меѓу кои што тие биле таа вечер во Кочани, шокирани од моментот колку е трул, колку бил трул цел тој систем, цели 13 години, колкава е спрегата помеѓу луѓе, како што кажа и вчера обвинителот, којшто го кажуваше воведниот збор, требале да штитат и да превенираат за да не се случи бурето барут во „Пулс“?
-Да, тоа зборува за криминализацијата и веројатно толерирањето на оваа состојба довело до тоа ненормалното да стане нормално. Кога ќе почне клопчето да се одмотува како што почна, тогаш оди тоа подлабоко и подалеку. Да не заборавам, бидејќи знам како им се извинивте на родителите и децата, само да кажам дека кога ќе го изгубите тоа што ви е живот, бидејќи сите ние го живееме животот на децата, единственото што ви останува е не само правото, правдата и дека тоа е нивно родителско право, човечко право, незгасливо право и дека што и да прават имаат право. Зборот ми е, токму овие нивни маршеви ги држат, тоа е, постојано потсетуваат дека до ѕидот сме дојдени, за да влеземе во катарза, за да почне да функционира судството, мора тие да предупредуваат, да не се лутат кога сите ние не можеме да учествуваме во протестите. Јас не можам да им се придружам на протести, но отворена им е портата, тоа сум го кажала многупати, бидејќи сум дел од системот, секое мое појавување би било притисок на системот. Ама, затоа и вие, новинарите, како нивни, континуирани, постојани и блиски сојузници, мислам дека имате голема улога во ова што го кажавте. Тоа е постојан притисок да се оди подлабоко и да се дојде до суштината на проблемот, за да речеме дека нема, мора да креираме систем што нема да овозможи, нема да остави простор за вакво нешто во иднина.
Очекувате ли правда?
-Очекувам. Правдата, се разбира, сите ние веруваме дека кога тогаш ќе дојде особено во вакви ситуации, затоа јас ја споменав катарзата.
И дека ќе стигне до секој инволвиран кој и да биде тој, какви да врски има, каков и да му е политичкиот префикс, во кого и да верува.
-Апсолутно, кога реков, кога се направија овие први чекори вакви какви што се, некои работи не можат да запрат. Никогаш во животот се разбира немаме ситуации за апсолутна правда, ништо не е апсолутно, но мислам дека овој пат ние немаме решение. Зошто? Бидејќи трагедијата стана дел од животот на нацијата и не само како целина, туку на секој од нас. Тогаш, сè додека сме ние живи, сè додека се нивните родители живи, потсетувањето ќе стои. Тие се како сенка на правдата и како своевидно огледало. И ова како што реков сега, почетокот на разрешувањето, мислам дека не може да запре, сè додека не видиме дека има логика во санкционирањето и дека таа мрежа, не знам како да ја наречам, дека тој корумпиран систем на толерирање на нешто што не смее да се толерира, нема веќе можност да опстои.
35 обвинети физички лица плус 3 правни лица односно фирми кои вчера седнаа на обвинителна клупа. Дополнително ќе видиме дали ќе завршат сите овие полицајците и инспекторите на УЈП со обвинение. Засега нема. Судијката не можеше, вети правичен и праведен процес и еднаков пристап на сите странки во процесот, не можеше да предвиди и да даде гаранции колку ќе трае, рече можеби 5 месеци, можеби 5 години. Колку би било поразително за државата, да не се случи, не знам, ново „Змиско око“, над 17 години судски процес?
-Ние веќе имавме неколку такви примери и тие се врежани во нашата меморија. Сега ми се чини дека, како што реков, севкупната јавност, мислам дека нема човек, нема граѓанин кој не размислува слично дека не може ова да биде уште едно од веќе видените дела, бидејќи е најстрашното, нешто што, чии последици се уште ги гледаме, и последиците се страшни за семејствата, ама и за самиот град. Кочани стана предупредување за сите нас, синоним за трагедија, синоним за нешто, како што веќе реков, што не смее да се толерира и мора да има епилог. А, ова 5 години, веројатно е заради тежината на предметот и заради новите и новите личности, колку нови луѓе се инволвирани, толку стануваме ние свесни дека и тежината што сме ја предвиделе, не е доволна, дека е уште потешко тоа што се случило. Не мислам дека 5 години ќе трае и не мислам дека ќе биде уште едно „Змиско око“.
Вие, по тежината на вашата функција, по таква катастрофа во оваа држава и сè што се случи, претпоставувам дека сте малку повеќе од нас информирани за повеќе детали, како сето тоа 13 години се толерирало, како дозволила воопшто државата, можете ли да ни кажете како можела државата да дозволи 13 години темпирана бомба во еден град, која што однесе буквално едната генерација, целосна генерација?
-Во право сте, не сум повеќе запозната со вас после оваа година и пол, не. Професорскиот статус и тоа не го дозволувал.
Мислев дали сте повеќе брифирана сега како претседателка на темава?
-Да… Меѓутоа, да, можеби како пратеничка некои состојби што во книгите и во анализите изгледале не толку страшно, кога ќе се најдете in media res во политиката, ќе ги видите и сите други страни, затоа претпоставувам со право британците велат дека е тоа најпрестижната школа на демократијата, мислам за Собранието. Меѓутоа, не претпоставував, дека до толку може да биде, признавам, ама сега ми е сосема јасно дека понекогаш можеби сите ние, а особено оние што се нашле на функциите, што директно се врзани за делата, за процесуирањето, за идентификувањето, веројатно и не можеле ни да помислат или пак се плашеле можеби да се нурнат и да го отворат овој свет, оти кога ќе се отвори, ужасен е, а и веројатно ако корупцијата била толку вкоренета, тогаш, веројатно секој нов бил под опасност да стане дел од системот, односно да не го гледа она што се гледало, да не го слуша тоа што го говореле, веројатно мислејќи наивно или пак не со намера дека нема да се случи најлошото, ама никогаш не е така, оваа трагедија покажа дека лошото во корумпиран систем во којшто има владеење во политиката надвор од границите на правото, најизвесно или многу поизвесно е дека ќе се случи она што ни се случи нам.
Брифирана ли сте за детали од трагедијата за коишто, еве јавноста сè уште не слушна?
-Не.
Ние го знаеме тој фамозен тефтер на газдата на „Пулс“, не знаеме уште кој е во него. Очекувам дека на судењето како има и други работи.
-Не и не можам да бидам по статусот на функцијата, сепак е тоа церемонијална функција, мислам дека Министерството за внатрешни, органите на прогонот, судиите, јавните обвинители имаат вакви информации, јас немам, но сите ние кога веќе ги видовме овие први чекори, претпоставувавме и сега веќе претпоставуваме дека ова е и погрдо, ова е и подлабоко, ова е и полошо од она што сме го претпоставувале.
Рековте дека вратата е секогаш отворена во вашиот Кабинет, рековте дека не можете да се појавите на маршевите поради очигледните причини…
-За да го оставам судот, судот мора да суди без притисоци.
Се видовте ли досега со родителите, бевте ли во Кочани, оддадовте ли почит на жртвите?
-Да, сум била, сум била, меѓутоа надвор од очите на јавноста, сум сретнала родители и во мојот Кабинет, некои дошле од роднините, сум била и на закоп на еден од нив, сум била во болницата, сум била во пожарната, не сум била на местото на настанот. Мислам дека тоа место треба во нешто друго да се трансформира, во некој симбол на млади луѓе, ангели, како што велат со право нивните родители. Бев, како што знаете, и бидејќи така, мислам дека треба да се одолжам за материјалната помош на аукцијата. Се видов и таму, исто и ги примив и од Kochani support, имаa неверојатни идеи, таму се сретнав со една група, тогаш го видов и привремениот, претседателот на Советот, којшто нели сè до изборите, ја вршеше функцијата и видов луѓе дури и од опозицијата, разговаравме, седнавме, но еве уште кажувам јас дека што се однесува до зборови, до совети, спремна сум, добив и писмо од родителите, се разбира, тоа писмо беше да, се разбира, со барања, што ним им се, чие исполнување е многу важно, бидејќи се работи не само за починати луѓе, се работи за разурнати животи на кои им треба секаква помош, не само морална, туку и финансиска помош, секој од нас кога би се соочил со сличен проблем, не би бил способен да работи, тоа не се однесува само на родителите, се однесува и на другите блиски оти тие уште долго ќе го живеат животот на оние без кои не можеле да го замислат и затоа е потребна континуирана помош, ама и стабилна помош, а затоа треба разбирање на секој од нас.
Во таа трагедија, за жал, и деца останаа без своите родители и родители без своите деца, браќа и сестри без своите најблиски, многу жртви, буквално еден цел град. Го споменавте писмото, еве го.
-И јас реков дека веднаш ќе го препратам.
Еве го и Вашиот одговор дека ќе го препратите веднаш.
-… на Владата. Бидејќи јас ги прочитав, го знам дури ми се чини без да ми го читате. Да, тоа беа барања што решаваат нивни проблеми, бидејќи за да се соочите понекогаш со духовната болка или да ја преживеете, треба и да живеете, и ние треба да сториме сè за Кочани да заживее. Ако нешто значи, деновиве ме посетија сопругата и ќерката на нашиот врвен сликар и скулптор Чемерски, и нешто што е важно, сигурно сте го виделе во Кочани, сте го виделе Споменикот на слободата, пазете каква логика во универзумот има. Тие доаѓаат неколку години, сега е веќе тој споменик функционален, потсетува на нешто и тоа токму сега. Разговаравме дека и тоа е нешто што симболично го покажува патот.
Дали разговаравте со Владата за овие барања освен што ги препративте бидејќи во ова исто студио од тоа столче една од родителките Марија Петрушева, мајката на Андреј Панов, прочита одговорот од Владата, во којашто Владата ги известува родителите дека Владата нема донесено формално-правна одлука, воопшто никаква за финансиска помош, за еднократна помош, воедно тие барања за финансирање, стипендии на децата, дом итн. 8 месеци поминаат, претедателке. Зошто Владата не се одважи?
-На тоа може само Владата да ви одговори директно.
Дали сте разговарале бидејќи сте одговориле дека ќе се препрати…?
-Да, јас сум разговарала за потребата да им се помогне. Сум разговарала и со претседателот на Црвениот крст бидејќи како што знаете средствата одеа преку нив. Ме интересираше како се решава тој проблем, бидејќи кога требаше јас да се одлучам за мојата финансиска помош, бев збунета, зашто имаше на кое лице сакате, дали на едно, дали сакате на повеќе…
…имаше повеќе платформи што собираа…
– …и јас реков, извинете, ама јас не можам, јас не ги познавам тие луѓе, не можам да одлучам, ако ми верувате и свештените лица ги консултирав, многу им верувам и мислам дека многу им помагаа, дали ги познаваат луѓето, каде е најпотребна помошта, и на крајот ја одбрав таа варијанта.
Ама тоа е личната ваша желба да помогнете како граѓанин на оваа држава. Јас зборувам за целата наша должност, од буџетот на овие граѓани, од тој фамозен 6,7 милијарди евра буџет за следната година. Зарем не може да се издвои некаква помош за тие луѓе? Формално, од сите нас, народни пари се тие.
-Ве разбирам, затоа директно ќе разговарате, претпоставувам, со премиерот, со министерката за финансии и другите, ама јас не учествувам во креирањето на буџетот и јас зависам од нивниот буџет, меѓутоа се согласувам и не ми се верува дека некои зборови што чув низ јавноста и така натаму, не можам да поверувам дека…
…колку чини, која е цената на вашите деца?
-Не, тоа не можам да го прифатам, не знам дали…
…сведочеа родителите од ова студио.
-не ми се верува дека такво нешто би можело да каже било кој, па и премиерот, така што, не знам.
Родителите тука рекоа дека со полно материјално, кривично и секакво право стојат на тоа тврдење дека така се случило.
-Душица, еве јас што велам – нели, буџетот се најде на дневен ред во Собранието, во Парламентот и тоа е исто така еден момент бидејќи пратениците се тие што ги претставуваат граѓаните и овие луѓе, најпрво тие најранливите категории и народните избраници, треба народот да си го штитат, тие кои се најзасегнати и еве го предизвикот сега, дури и да нема во буџетот да се интервенира амандмански за да може, барем, малку мир да имаат луѓето, бидејќи во ваква состојба, ним им треба солидарност.
Па, добро, имаше еден закон поднесен од опозицијата за помош еднократна. Мислам неколкупати беше поднесуван, не најде поддршка од власта. Мислам дека имаше и амандман на минатиот ребаланс на буџет. Сега засега, не знам дали има во овој, се надевам дека има и се надевам дека ќе биде прифатен бидејќи јас навистина не знам која би била потребата луѓето за најголемата болка во својот живот, а апропо цената за вашите деца, да лажат.
-Не, никогаш не би помислила, не, бидејќи јас за тоа велам што и да кажат, имаат право.
Да, ама им се залепија секакви етикети политички инструирани, некрофили, сè и сешто се изнаслушавме. Тие сведочеа тука.
-Во ред, ама мислам дека ова некрофили не се однесува на нив воопшто. Веројатно во тие нивни…Поделбите кај нас се толку длабоки, како арена е и не се мерат зборовите понекогаш, а зборот може да боли, може да убие некој збор, и затоа велам јас, секој кој што е во јавниот живот, секој кој што е во политичкиот живот, ама и во животот, секоја работа можете да ја кажете на убав начин, без да навредите и да повредите некого.
Особено затоа што ние сме имале и други трагедии коишто добиле помош од државата – „Модуларна“, „Диво насеље“…во сите трагедии државата излегла во пресрет од буџетот за луѓето коишто се засегнати.
-Се разбира, како и после секоја катастрофа, земјотрес, поплава, се разбира, ова е уште пострашно бидејќи, не можете да ја добиете битката со природата, ама со луѓето можете да ја добиете, тогаш е поголема одговорноста и сите ние на некој начин имаме одговорност, не мора со чинење, може и со нечинење, може и со гледање, може и со толерирање.
Една од најголемите болки, како што велат родителите, освен оваа што е неспоредлива, велат – државата како по втор пат да ни ги уби децата, бидејќи на централно ниво не се одржа ниту една комеморација, ниту едно оддавање почит, владина седница, собраниска седница, некаков, од функционерите на државата, од државниот врв да биде иницирана комеморативна седница. Не заслужија ли тие деца едно такво нешто?
-Имате право, паметам дека имаше барања, да, се сеќавате тогаш, повеќе од нас и јас сум мислела, но велеа, јас не можам да одлучам, имаа страв во самото собрание дека, за жал, ние умееме и кога е најтешко да го употребиме тоа за политика, дека моментот бил таков.
Да, си земаа одмор две недели.
-Она што мене исто ме загрижува, е зашто толку долго се чекаше во формирањето на анкетна комисија, особено што во Уставот има единствена, која е постојана комисија, тоа е постојаната комисија за човекови права, за неа треба, еве, иницијатива, од родителите имало, можеше одма да се расправа.
Имаше обид од претседателот на комисијата, имаше обид и од Европскиот фронт, меѓутоа не наиде на поддршка ниту од ВМРО-ДПМНЕ, ниту од СДСМ. Тогаш беше – да заврши истрагата, да не правиме политика.
-И јас тоа го слушав дека тоа ќе влијае врз истрагата.
Еве сега се формира и повторно се истите препукувања, политички, условувања.
-Зошто ова го споменав? Бидејќи ваквите тела, анкетната комисија и свикувањето на постојаната комисија, обично им претходат на процесите. И наодите од тие комисии, всушност, иницираат определени дејствија.
Онкологија, додека траеше истрагата, имаше анкета.
-Така. И самата бев дел од таа комисија. На крајот, за жал, заклучоците не се усвоија, но сега е ирелевантно, бидејќи процесот покажува дека имало вистина во тоа што се утврди таму. Сега исто така треба да се внимава на следново – да не се употреби работата во тие комисии за притисок врз судот, бидејќи, не знам, да не се пренесуваат седниците, а од друга страна, тие се важни…
Јавен интерес…
-…јавен и особено, таму ќе бидат и…добро, ние нашите разговори за онкологија беа прво со родителите, со сите засегнати, тоа не се пренесуваше. Јас се плашам и од паралелизам, Душица. Оти сега, истовремено, ако има и анкетна комисија, и постојаната комисија да заседава, проблемот е еден, не знам што ќе се случува.
И чудно ми е, зошто не се договорија? Подобро да се концентрирате на темелна работа на еден од овие органи, и јас секогаш преферирам, да бидам искрена, постојаната комисија. Особено што иницијативата во ова тело секогаш доаѓа од најзасегнатите.
Дополнително што сега е и условена, така дека ако се формира анкетна, ќе биде и за трагедијата во Тетово, и за Ласкарци, за Дурмо Турс, за Беса Транс, всушност Дурмо Турс и Ласкарци е еден ист случај, за Беса Транс во Бугарија. И тоа ќе заврши…не знаеме дали воопшто ќе заврши.
-Се сетив, кога јас бев пратеничка, претседател на комисијата беше г. Халил Снопче, и неколку пати се обиде, заради тоа што имаше иницијативи, исто така, за Ласкарци, од засегнатите, и не можеше да ја стави. Не успеа, ниту една седница заради немање на кворум и тоа беше тажно и навистина болно.
Исто, се обиде и сега претседателот на комисијата, веднаш по несреќата, Димитар Апасиев ја води постојаната комисијата за човекови права, меѓутоа не наиде на никаква поддршка, ниту од мнозинството, ниту од најголемата опозициска партија. И сега, обвинителот Коцевски вчера кажа дека тој не гледа логика во судскиот процес…
-Исто и јас, во временското и паралелизмот. Бидејќи, медиумите имаат право. Меѓутоа, понекогаш, ако салите се претворат во прек суд, тоа не може а да не влијае врз работата.
Ние веќе гледаме политика во Собранието, дека тие се препукуваат повеќе политички отколку…
-Оти во случајов нам ни треба да видиме, секогаш комисиите служат за политичка одговорност. Оти не смее да биде Собранието суд.
Се знае кој кривично гони. Јас пак ќе ве вратам на овој момент со комеморациите, зошто мене ми остави многу силен притисок, впечаток лош, да се срамам од сопствената држава, од сите буквално функционери во државата, од државниот врв. Зошто државата не се обиде, не знам, нека беше во МАНУ, нека беше на факултет, нека беше по секоја иницијатива. Зошто не инициравте вие комеморација?
-Сме разговарале и за тоа. Беше заклучокот дека најсоодветното место, сепак, не е факултет, не е МАНУ, туку е местото кадешто седат тие кои ги претставуваат граѓаните, односно парламентот. Не дојде до тоа. Ви реков, објаснувањето беше дека во тие моменти уште повеќе ќе се продлабочеле проблемите, уште повеќе поделбите ќе се акцентирале, и стравот бил дека може говорницата да се употреби, наместо да служи како лек и комеморацијата да ја зголеми болката кај родителите.
Еве, ако поминаа осум месеци. Мислите ли дека државата им должи на тие луѓе?
-Им должи, може. И треба тоа да се направи.
Никогаш не е доцна за оддавање почит.
-Комеморацијата е чин на почит, оддавање почит. Родителите, роднините заслужуваат најмногу бидејќи почитта кон нив е почит и кон починатите.
Тука правиме пауза за реклами.
Продолжуваме со разговорот во 24 анализа. Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова вечерва моја гостинка. Претседателке, ајде да расчистиме јасно и гласно. Бура од реакции предизвика дел од вашето обраќање во понеделникот пред комисијата за надворешни работи и Националниот совет за евроинтеграции. Беа поканети дипломати, функционери, пратеници, експерти. Вие меѓу другото велите дека ова не е време на реформи, туку времето наликува на време на војна или пред војна и тоа не е време кога можат да се прават реформи. Каква војна најавувате?
-Не најавувам никаква војна, само го опишувам моментот и тоа не моментот во регионот, туку во светот. Јас не познавам воени реформи, меѓутоа светот не личи на оној, дури и го кажав тоа, заради кои Аденауер, Шуман, Гаспери, Моне, го иницираа создавањето на најинспиративната заедница, европската заедница, денеска Европската Унија и на Обединетите Нации, ако сакате. Значи Обединетите Нации се мировен проект, се случува војна, Европската Унија е пред се мировен проект, се случува војна, значи во Европа. Никаква војна не најавувам јас. Јас само кажувам дека она што се случува денеска, односно агресијата врз Украина, она што се случува денеска да се чувствувате небезбедни во опкружувањето на Украина, она што се случува денеска на Блискиот Исток, ама не само таму, зборува за човештво што треба длабоко да се замисли каде оди. Значи нам ни треба мир, во мир може да има секакви проекти, оти јас не мислам дека милитаризацијата и заканите по светот денеска се амбиент за одење напред. Како што го кажавте ова за Кочани, катарзата, јас велам дека денеска никој не е невин. Малку со чинење, ама сите ние со нечинење и со набљудување. Жртвите се жените и децата, најневините, нам ни треба проект за траен мир. Ете, тоа ми беше идејата. Не знам, но добро, се е можно во политиката. Можеби, да не бев претседателка, немаше да има такви интерпретации. Јас сум миротворка, пацифистка сум, гандистка сум.
Состојбата во светот геополитички е загрижувачка, во најмала рака.
-Загрижувачка…и гледајте, кого нема? Ги нема Обединетите Нации. Јас сум за мултилатерализам, а не за мултиполаризам. Њујорк е местото каде што треба да се решава. Нам ни треба траен мир што ќе обезбеди да се посветиме на нешта што ќе го направат животот подобар, почовечки и којшто ќе создадат услови за демократија, бидејќи во услови на криза, во услови на воени закани, што цвета денеска во светот? Авторитаризмот, па дури и тоталитаризмот. Тоа е срам за човештвото.
Не само во светот, и во регионот.
-И во регионот, во право сте. Говорот дури станува милитаристички, ако забележувате.
Ако во Европа состојбата е таква каква што е, се вооружуваат на големо земјите во Европа, во светот, во регионот, имаше набавки на оружје. Каде сме ние тука? Треба ли да го свикате Советот за безбедност? Каде е Македонија во таа приказна?
-Мислам дека ние сме каде што треба. Бидејќи, ако ги видите успесите на државите и лоцираноста во поглед на шестиот кластер, надворешна политика и безбедност, само ние имаме и Молдавија сега 100% усогласеност. Зошто ова е важно да го потенцираме? Затоа јас повикувам на проширување и на отварање на портите за целиот Западен Балкан. За целиот Западен Балкан. Тоа не е проблем за апсорпциониот капацитет на ЕУ. Ние сме поминале низ долга приказна на стабилизација и асоцијација, процес е евроинтегрирањето, сите проблеми преку ноќ ќе се решат и меѓу Србија и Косово, тврдам тоа, и во Босна и Херцеговина, и меѓу нас и соседите. Зошто ова е важно? Не се работи за проширување што ќе ја направи Европската Унија компетитивен играч на глобалната сцена. Се работи за безбедносно прашање. Оти најповторуваниот збор сега е – сторете се да бидете resilient, отпорни на трети влијанија и слично, и си признавам, мојот циничен одговор е – нема подобра заштита од тоа, од трети актери и фактори, од онаа да бидеме внатре, ако можеме ние да бидеме изедначени во една од најтешките области, тоа е надворешна и безбедносна политика, оти внатре има проблеми во ЕУ во поглед на надворешната и безбедносната политика, разлики има меѓу членките, тогаш сигурно и во другите можеме да бидеме усогласени.
Ќе го свикате ли Советот за безбедност?
-Сега, еве, вака ќе ви кажам за Советот за безбедност. Совет за безбедност, ако свикате, тоа е веќе признание или порака дека не само во светот, не само во Европа, туку и во регионот има безбедносни закани и дилеми. Јас сум една од оние, може да ги прашате претседателите на сите држави во Западен Балкан, која што внесува мир во релациите. Ние редовно се состануваме, редовно, еве сега ке одам во Црна Гора, повторно за Европа, директно да разговараме и со претставници на ЕУ за регионот и за состојбите, мислам дека ние успеваме во тие наши континуирани средби и регионално, ама и мултилатерално да потврдиме, тоа се потврди и со локалните избори, бидејќи очекувавме ние проблеми на локалните избори. Но да бидам искрена, се покажа дека овие 30 години сепак локалните избори, ДИК и целиот систем на органи успеале да ги менаџираат, дека свеста пораснала и кај победените и кај победниците, немаше триумфализам кај победниците, ама немаше и…
Бројките не беа нешто многу за триумфализм и кај едните и кај другите.
-Ирелевантни се кај нас понекогаш, говорам за релациите опозиција-власт, се покажа уште еден доказ дека, јас и тука имам забелешка, ние со децении на избори, на локални, на парламентарни и на претседателски, добиваме вакви квалификации или еуфемизми – „добро спроведени“, „ефикасно спроведени“, „конкурентни“, „добро менаџирани“. Молдавија доби „фер и демократски избори“. Мислам дека треба, кога се оценуваат изборите, да се земат во предвид и исчекорите.
Значи Советот за безбедност не планирате да го свикате?
-Во моментов, не. Но, еве, сега ќе размислам после вашето прашање. Ќе ги измерам со советниците и со кабинетот сите елементи за и против и ќе ве информирам прва вас.
Ви благодарам, бидејќи ќе бидам ексклузивно информирана. Уште малку околу ова. Ние имаме реформи за правење, колку сакате, и последниот извештај на Европската комисија, којшто вие и жестоко го критикувавте на таа седница. Контекстот го критикувавте.
-Не, и го критикувам. И зависи, јас зборував само за fundamentals, бидејќи се е низ призма – први почнувате со темелите и завршувате. И сите други успеси потоа повторно се гледаат низ призма на првиот кластер. Не знам дали веројатно знаете дека за прв пат, 2025 година се воведе нешто што е ново. Тоа е така наречената политичка зрелост, maturity, или политичка спремност, или способност за решавање на политичките поделби. Тоа, и второ, она што е врзано за планот за раст, нема сега поддршка финансиска, доколку нема реформа, што е добро, оти заедно чекориме.
Морковот и стапот. Ако е во светот сето тоа тензично, предвоено итн, зошто нас не спречува тоа ние дома да правиме реформи?
-Воопшто не не спречува, воопшто не не спречува. Ние сепак живееме во мир, тоа е факт. Реформите се тие што се најважните. Дури и односот на ЕУ кон нас сиве овие години, би бил поинаков, дури и во поглед на политичките прашања, доколку сме биле докажани реформатори. Никој не не попречил нас да ги спроведуваме Копенхагенските критериуми. Но точно е исто така дека за да се фокусирате на реформите, треба да бидете и разбрани, и поддржани, и да не ве дефокусираат на други проблеми.
Реформите за дома ги правиме, не ги правиме ниту за ЕУ, ниту за Бугарија, ниту за Софија, за нас ги правиме.
-Еве, ама зошто ЕУ тука понекогаш двојни стандарди сеуште негува или негуваше. Кога Бугарија и Романија влегуваа во Европската унија, остана отворено прашањето за справувањето со корупцијата, отворено беше прашањето за корупцијата и криминалот, и толкувањето беше дека од внатре многу полесно ќе се справат. Тоа е. Кога влегуваше Грција во Европската Унија, кога влегуваа Португалија и Шпанија, и тоа беа најдобрите потези на унијата, бидејќи го стимулираше реформскиот капацитет, занос и заинтересираност.
Околу војната, уште нешто. Велите дека сте извадени од контекст…
-Апсолутно.
…и дека не најавувате никаква војна…
-Таман работа. Како би можела јас да најавам војна…
Не, сте добиле можеби некакви известувачки, разузнавачки информации, којшто ние не ги знаеме…
-Видете, почекајте, ама вие го памететите сигурно мојот говор од Обединетите Нации. Таму беше – доста Марс, ајде малку да пробаме во следните 80 години со Венера. Ајде место пушки, маслинови гранчиња. Таман работа.
Опозицијата овие два дена вели – пред една недела има една, јас би рекла анализа, бидејќи не е статус, неколку десетина страници се на поранешниот премиер Никола Груевски, бегалец во Унгарија.
-А каде е објавена таа анализа?
На Фејсбук.
-Не знам, да.
Во вид на статус, ама не е, бидејќи гледате, десетина страници е, кадешто тој детално анализира дека на Европа и се заканува војна, каде би била Македонија тука во целата таа приказна. И опозицијата ве прашува дали, Никола Груевски, од него ви се информациите за војна?
-Смешно. Ете тоа е, ние со што се занимаваме.
И ве обвинува дека тој ви ја води владата, и вас, ве диригира.
-Мене? Никола Груевски? Јас Никола Груевски не го познавам. Еднаш во животот сум го видела.
Мислам, колку се инспириравте од овој статус, од него ли…
-Ниту сум го видела статусот, извинете, ама јас сум вклучена во мултилатералните одлучувања и сигурно имам подобра слика од него, а тој сигурно пак е инспириран, можеби, од каде, во Будимпешта, веројатно, многу често стигнуваат анализи од самата Европска Унија. Јас се разбира дека на самитите што сум ги имала и на Европската политичка заедница и на НАТО, таман работа дека ќе влегува, дека војна ќе почне.
…и дека ве инспирирал Груевски...
-Не, не, не ме инспирираат. Мене ме инспирира науката и мене ме инспирира политика заснована на докази. Се разбира, тој има право на анализа, има сигурно податоци, јас не знам какви има, но не ја разбирам логиката. Дали е точно дека денеска светот се милитаризира, еве да ја прашам јас опозицијата? Дали е точно дека има војни? Дали ние велевме никогаш повеќе, ќе имаме Кантов мир? Дали секој ден не го цитираат Тукидит? Или Макијавели? Не знам што пишуваат, но да бидам искрена, шокирана сум од ова бидејќи никогаш не сум прозборела за тоа. Ама кога разговарам јас со лидерот на Социалдемократскиот сојуз…
Тоа сакав да ве прашам, бидејќи на истата таа комисија седеше до вас и немаше тогаш реакција на вашата изјава, а зборуваше по вас, а реакцијата доаѓа вчера.
Апсолутно, јас не пренесувам меѓусебни разговори, напротив.
-А реакцијата доаѓа лично од него.
Секој разговор меѓу нас – е тогаш е нешто тоа, што е надвор од мене, има врска со домашниот амбиент, јас никогаш не оценувам, но кога и да се сретнам со него или да се видам, ние зборуваме за нешто друго. Ако критериумот нов е political readiness или maturity, тогаш што е најважно за надминување на поделбите? Единството, диjалогот. Ирелевантно е кој е на власт, кој е во опозиција. И сега сум збунета, морам да кажам.
Овде морам дигресија да направам од моето сценарио, дали тоа значи, имаше многу разговори низ кулоарите и т.н. дека тоа некакво решение за споделена одговорност, доколку ги направиме тие фамозни уставни измени, би било некоја широка влада, единствена влада со сите внатре за споделена одговорност. На такво ли единство, мислите? Или единство за застанување на позиции.
-Не, не мислам на такво единство, имаше избори, имаше парламентарни избори, имаше претседателски избори, има власт која што има мнозинство во парламентот, има коалиција, има нешто ново за прв пат, некако не е на преден план етничкото, па етничкото, туку се споменува и идеолошкото, што е многу важно, и мислам дека на такво нешто, парламент без опозиција не е парламент, диjалогот е таму. Јас не мислам дека е добро решение сите во власта. Каде што има споделена одговорност, нема одговорност, и мислам дека, треба да размислуваме за тоа, дека само коалиции што се темелат на некаква идеолошка блискост околу најважните реформи и реформски зафати, може да биде продуктивна и може да опстои на подолг рок. Лепакот политички се всушност политиките, не политиката, од секаков вид, па и оваа за која ние две зборуваме во моментов, безбедносната и надворешната политика.
Кога предложи пред стартот на кампањата за локални избори една резолуција, Венко Филипче што ја нарече резолуција за црвени линии којашто внатре имаше и временски период кога би се решиле уставните измени односно би се внеле Бугарите во уставот, некако тоа многу случајно коинцидираше со оној пробив во преговорите премиерот што го најавува за после нова година, и ако и едните и другите тврдат дека нема врска, вие рековте, да парафразирам, дека на толку бели линии, сега не може да нудат црвени линии. Нели тоа беше подадена рака од опозицита?
-Прво, апсолутно не знам кој го советувал, ама во многу погрешен момент се понуди тој предлог. Второ, јас веднаш го прочитав предлогот, тој повеќе интегрираше во себе претходни веќе декларации со многу подобар квалитет. Искрено кажувам дека не знам кој е авторот на предлогот или авторите на предлогот, но човек мора проценка да направи пред било што, бидејќи, два вида на политика има, и еден трет чуден. Едниот се вика рационален модел, целта, патиштата, средствата, евалуацијата, одговорноста.
Другиот, инкременталистички, претпоставувам ова било, се менува состојбата и вие барате соодветно решение. Ние не научивме ни прв, ни втор, само гаснеме пожари. Тоа не е политика.
Вие треба да го оцените моментот и дали има шанса да помине некој таков предлог. Она што беше најчудно внатре, рокови имаше, декември. Е каква е таа демократија, терапевтска, не знам како да ја наречам, замислете. Всушност тоа значи да ја суспендирате парламентарната демократија, бидејќи јас никому не можам да ветам дека сигурно некој предлог еве ќе помине. Е па пратениците гласаат по сопствено уверување.
Според хартија, професорке, претседателке.
-А не, не, туку според октроираните решенија и притисоците, ама до кога?
И со одредени светли примери низ минатото. Обично, како што ќе им каже партијата, така гласаат. Во овие 25 години, колку што јас следам собрание, ретки се светлите примери, кои што гласале надвор од ставот на партијата.
-Во ред, ама затоа моделот на партитократија или на партократија, не е модел на демократија. А ние сме држава во која, не може да ја препознаете линијата меѓу партијата и државата? Е, не. Државата е на сите. Партиите се дел од цивилното општество со јавна функција во изборниот процес. И толку. Доста веќе лидерот на партијата, портпаролката на партијата, институции имаме ние. Непознат феномен е тоа. Ние сме тука многу специфични и така им служиме.
Дебатирате на темава и со актуелната влада?
-Дебатирам, праќам и што мислам. Да. Е сега видете, во светот, и секаде…
Ве слушаат ли?
-Не, не секогаш, па добро, самиот премиер го кажал тоа неколку пати. Но денеска, да бидеме искрени, владите се најсилните. Извршната власт е најсилната.
Кусо, многу кусо, безбедносниов аспект да го завршиме, амбасадор во НАТО немаме. Во ваква геополитичка ситуација.
-Имаме човек кој го покрива, сосема во право сте. Да, не само во НАТО, во неколку држави.
Мојот хендикеп е тука што јас не предлагам, туку јас нели, на предлог на министерот за надворешни, владата одлучува и ми препраќа мене. Инаку во право сте, сепак треба да внимаваме за време на избори, не се превземаат такви чекори. Некако во оваа година и пол, се се насобра. Или, секогаш кога ќе бидете на власт така ви се чини.
И минатата власт истото го зборуваше.
Претпоставувам, меѓутоа во право сте. Во НАТО, во државите кои што многу ни значат, еве што значеше во Франција што имаме амбасадор, тоа го видов кога бев последниот пат. Во Њујорк, исто така, во Германија. Значи да, во право сте, тоа мора да биде прашање час поскоро што ќе се реши.
Имавме изјави од типот дека имаме диверзија од внатрешни и надворешни центри, хибридни напади, имавме и се појавија повторно лажните бомби во училиштата. Дали сме под хибриден напад, ова беа изјави од премирот и од министерот за внатрешни работи, кога беа пожарите. Исто така немаше Совет за безбедност.
-Па видете сега, на зборови. Јас немам увид во тоа дека имало обид. Се разбира дека јас сум информирана од Агенцијата за разузнавање, бидејќи таа делува кон надвор, а не кон внатре, но исто така и владата преку АНБ има…нели јас добивам информации, но можеби тие, не можам да кажам, понекогаш имаат информации кои се подетални, попрецизни во овој случај.
Ама не ги споделиле со вас.
-Овие не.
Професорке зборувавте, претседателке се извинувам.
-Па така е, јас уште имам дел од себе, нели, професорка на привремена работа во политиката.
Да, но јас зборувам со политичарката сега.
И сето тоа е се убаво, и сите кои ќе дојдат во извештајот.
Не е убаво.
Зборувате за Европа, за тоа колку треба Копенхашките да се вреднуват, сите ние ги очекуваме, треба сите да ги вреднуват, треба реформите да ги правиме за нас дома, и Албанија ги отвори сите поглавија, Црна Гора трча накај Европската Унија, Македонија остана заглавена, и во Европскиот извештај, прво и клучно, не беа направени обиди за усвојување на потребните уставни измени.
-Беа направени обиди во времето на претходната влада, јас бев член на уставната комисија, и не поминаа, иако тогаш еден министер за надворешни работи, тврдеше дека со сите пратеници од опозицијата разговарал, и дека е обезбедено не само двотретенско мнозенство, туку и повеќе од тоа, веројатно сакаше инспиративно да делува, но не излезе така.
Вие од ова студио, како кандидат, кажавте дека ќе се обидете, да влијаете, да иницијате, да докажете таа фамозна преговарачка рамка, каде што стојат во заклучоците уставните измени, да се променат?
Не. Така не сум рекла дека ќе се изменат, но и сега…
Дека е возможно и дека ќе иницирате.
Да, ќе се обидам, и се обидов.
И се обидовте?
-Јас се обидов веќе, што мислите вие дека заради мојата убавина, седат со мене на првата маса…
И до каде сме со промената на преговарачката рамка?
-Знаете колку е тоа долго, кога ќе чуете дека се изненадени, бидејќи сосема било во ред, бидејќи тоа било компромис што е прифатен…
И потврден од 27 земји членки на Европската Унија.
-Во ред, во ред, но ЕУ е ЕУ како што вели господинот Макрон со право, не како бирократска и политичка машинерија, туку како политички систем заснован на принципи и вредности, на европска филозофија. Е сега јас не можам професорското да го оставам на факултет.
Да, јас најголемиот дел од времето во сите средби со луѓето кои одлучуваат за овие прашања, сум се обидела да им објаснам за што се работи. Бидејќи, тие велат дека и во преговарачката рамка, и во заклучоците, не тие, не притискале…
Владата прифатила, државата прифатила.
-Нашата власт, реклата дека се е во ред.
И тоа се веќе обврски на државата
-А обврска, ама еве да прашам јас. Чекајте сега не можам, јас. Јас се можам да поднесам, ама навреда на здрав разум не можам да поднесам.
Добро, вака до недоглед ли ќе седиме? Што е планот?
-Ама чекајте, а што беше догледот и двогледот? Еве тоа правевме од 1992 до денеска.
НАТО, влезот во НАТО е опиплив.
Само да ви посетам дека има некој исчекор и разлика. Кога јас минатата година, кај господинот претседател на Италија, Матарела, ги споменав гаранциите, ме исмеваа овде, дури имаше текстови дека претседателката на големата држава, замислете, бара од ЕУ гаранција. Но ние доживеавме господинот Антонио Кошта во Софија, да укаже дека мора да има некои гаранции, може да ја проверите изјавата.
Кога ние почнавме да зборуваме за реунификација, за реинтеграција, за опасност од двојни стандарди, велеа ветото си е вето и готово.
Исчекор е сепак да ангажирате познати тинк-тенкови, да го проблематизирате тоа. Е сега што е логично? Ако вие сте утврдиле дека треба да се стави крај на билатерализацијата, тогаш треба да одите во пресрет. Ќе ви дадам пример. Украина имаше и сѐ уште има огромни забелешки на Романија во поглед на унгарското малцинство.
Беше сугерирано дека не треба да се кочи. И тоа поминува. Така се случи. Денеска има исто така забелешки.
Кажете ми за гаранциите, поконкретно ве слушав на последното интервју, вие имавте многу една интересна, за мене…
-Кажувам јас. Прво, има нели, така се вика поубаво звучи протокол, ама тоа е записник обичен. Записник потпишан од двајца министри. Пазете со записник вие менувате меѓународен договор. Или му додавате…Отворете го договорот за пријателство и добрососедство. Еден збор нема таму за уставни измени. Така? Па тогаш, нека бидат креативни, трет протокол нека усогласат, во којшто ќе кажат дека не може прашањата врзани за историјата, културата и идентитетот да бидат услов. Зошто го кажувам ова? Граѓаните не знаат. Јас зошто понекогаш велам на колегите од Грција? Велам видете и вие сте имале посебна обврска. Бидејќи ако во Преспанскиот договор, во членот 7, баравте да стои дека името Македонија за втората е територија, и народ со своја историја, култура и јазик. Значи вие го решивте проблемот, тоа е ад акта. Значи кога се дискутирало во Европскиот Совет, претседателката на Грција можела да рече, извинете, ова прашање не може да биде на дневен ред и да гласа против.
Има ли шанси за вакво нешто во однос на меѓународен притисок? Министерот за надворешни работи на Германија беше во Македонија, во исто време беше германскиот за Европа министер во Софија. Дали тоа е тој притисок, дали тоа е тој пробив што го најавува премиерот?
-Знаете што сега ако сте забележале, кога е Бугарија во прашање не ја фалат многу, но сè уште не ја критикуваат. Мене ме изненади односот врзан за еврозоната, а исто така нели и за Шенген зоната.
Можеше тука притисок, ако бевме ние доволно битни.
-Тоа беше притисокот. Во право сте. Не е до битноста, проблемот е што тоа влегло во еден документ, а не смеело да влезе, зашто е таму е страно тело. И е неспроведливо.
Ама е done deal.
-Done deal, ама дилот не беше, како што велат тие, да ве потсетам ние пратениците добивме информација за заклучоците, ниту видовме преговарачка рамка ниту видовме заклучоци.
Ама државата прифатила како да ви објаснам.
-Ама тогашната држава.
Таа влада во име на државата и сега тоа е тоа. Ние ги имаме обврските што мора да ги спроведеме.
-Но, зар не сметате дека интелигентен, општо познат чекор беше она што го предложивме, иако и тоа не е некое не знам…
Одложеното дејство? Не помина, во Софија не помина.
-Ама тогаш, има начин, па може некое интерпретативно мислење, што знам, на заклучоците, на прговарачката рамка. Ајде да се вратиме назад. Правилата на преговарање беа сменети за Црна Гора и за Србија среде процеси, за сите. Правилата на играта.
Јас не се согласувам дека тоа е така. Меѓутоа, реалноста е таа. И тука ни викаат, сте презеле оврска, треба да си ја исполните. Дали има нешто конкретно, кажете, зад сцената, за да го смениме ова? Ако веќе не го исполнуваме…
-Конкретното е дека има спремност. Јас не можам однапред да ви тврдам. Беа изборите дека кога јас ќе им објаснам на луѓе кои не се само на врвни политички функции, туку се и правници, а тие се најважните, исто како вие и тие велат: Фер не е засновано на право, не е демократски. Дури има пресуди, одлуки, на судот во Луксембург и не е точно дека само на членките, дека од ниту една членка не може да се бараат дополнителни критериуми, освен, оние утврдени. Тоа создава правна неизвесност, тоа создава правна несигурност, тоа е спротивно на членот 2 еднаквост на сите.
На крај сме. Очекувате, или ова германскиов, јас барем така го доживувам, дека има тука обид да се направи нешто.
-Има, и за пријателство има. Гледате колку Италија и помага на Албанија. Инаку, ако нешто ни значи, ние во некои параметри, јас сум многу радосна и за Албанија и за Црна Гора. Бидејќи тоа значи дека погледот се свртува кон Балканот. И дека ако можат тие, можеме и ние. Така? Тоа ми е многу важно. Меѓутоа, не заборавајте, еве ги, видете ги последните индекси за корупција и криминал. Ние сме подобри.
А имаме и нула.
-Значи 70% проценти ние сме усогласени со acquis communautaire. Најголема усогласеност имаме.
И Европската комисија вели нула три години по ред. No progress.
-Ама чекајте, no progress, не вика backsliding, no progress ама no progress низ призма на што? На тој новиот критериум којшто се вика политичка зрелост.
Вие мислите дека има напредок во борбата со корупцијата во Македонија, лично вака, дали мислите дека има напредок?
-Има. Еве ќе ви кажам што е првиот напредок, еве, а не е нотирано во извештајот, пакетот на закони. Еве помина на влада Законот за судски совет.
Ги пробивме сите рокови. Дали ги пробивме роковите?
-Ама чекајте. Кои рокови? Закон не се прави како некогаш во скратена ако имате 10 закони 12, треба експерти да работат. Никогаш не сме имале поквалификувана експертска група и странци.
Ние од министерство чекавме со месеци закон да стигне и ги пробивме сите рокови.
-Нема рокови тука. Јас го предупредувам исто стално, особено во законите што ми се потребни за да можам да верувам дека оние кои ќе ги предложам за членови на судскиот совет навистина ќе имаат реформски капацитет.
Останувате на тоа?
-Да, да па затоа и не предложив.
Бидејќи денеска собранието оглас распиша за член на Судски што е од редот на Собранието.
-Денеска? По стариот закон. А, тогаш тоа јас нема да го направам.
Ќе останете да го чекате новиот.
-Да, да. Многу се построги критериумите. Отстранети се некои целосни нелогичности. Замислете да мора професор за да биде кандидат, да има правосуден испит. Тоа е очигледно судско влијание. За претходното искуство, за департизацијата и деполитизацијата.
Влеговме во терминот на дневникот. Јас очекував и малку тоа да биде постегнато. Што значи искусен правник и она што беше растегливо и флексибилно во минатите избори. Кусо, покана официјална средба за Румен Радев, вие најавивте исто дека немате проблем со такво нешто.
–Немам никаков проблем, но морам да ви кажам. Таму се работи во моментов на прераспределба на моќта. Додека владата беше нестабилна, се разбира, приматот го имаше господинот Радев. Сега кога се формира влада, иако слушаме за нови закани, моќта се пренесе во извршната власт. Сум се сретнала со премиерот Жељазков, мене и господинот Радев, и господинот Жељазков ми личат на пристојни личности, јас можам да разговарам со нив.
Би го поканиле ли претседателот Радев на официјална?
-Без никаков проблем. Без никаков проблем. Тоа важи и за Грција, немам проблем јас да разговарам.
Зошто ете не направиме ние иницијатива некоја, како држава. Зошто да не ги поканиме на институционално ниво?
-Јас сум се обидела тоа, да еве, но некогаш моментумот не е од наша страна, друг пат, мислам дека и тоа ќе се случи. Се разбира, еве кажувам уште еднаш, значи првите луѓе на Европската Унија изразиле спремност по завршувањето на изборите, да седнеме, да разговараме, да си ги предочиме пред нив овие работи и да најдеме некое решение.
Тоа е сѐ уште во игра? Бидејќи едно време беше на маса, па беше климаво.
-Видете, тоа беше, но потоа се појавија изборите, да бидеме искрени, тогаш ништо не се прави, а сега е пак.
Јас пред да ви се заблагодарам и ми останаа многу прашања, особено сакав да го искоментираме она писмо на судите до премиерот и она ваше професорско…
-Пак ќе дојдам, да, пак ќе дојдам, ви ветувам.
Секогаш како професорка што велевте дека властите се одделени, некако премногу и Европската Комисија забележува мешање на извршната во судската.
-Во право сте. Иако тука мораме да направиме една разлика. И судската власт, исто така да речеме Советот на јавни обвинители, Судскиот совет, поднесува до Собранието извештај.
Точно, не беше прифатен минатиот пат.
-И може…Тоа е еден вид на законодавна контрола. Меѓутоа не смее да има мешање во процесот на правораздавањето, одлучувањето, како и во распределбата на сопствените средства. Инаку, не се недопирливи тие.
Ни едните ни другите, малку се невкусни, мислам, не знам дали ќе се согласите со мене, меѓутоа тие велат дека малку се и невкусни сите оние изјави на премиерот дека му претставуваат мачнина судиите и јавните обвинители.
-Јас не коментирам изјави ничии, се работи за стил, се работи за начин на изразување, но секогаш кажувам дека во политиката мора многу да внимаваме на зборовите.
Апсолутната власт апсолутно корумпира, се плашите ли дека…
-Првата забелешка кога честитав, да, реков дека…дали има научени лекции од 2008 година, првите години реформски, а потоа заради апсолутната моќ, не. Точно е тоа дека е многу поголема одговорноста и треба да сме среќни што постојат новинари, што постои граѓанско општество, што постои опозиција, што постои јавност, што постои Европска Унија, токму од овие причини.
Јас ќе ве држам за збор дека ќе дојдете повторно на гостување, ви благодарам за овој разговор.
-И јас ви благодарам на интересните прашања.
Почитувани, ви благодарам на вниманието.
