Presidentja Gordana Siljanovska Davkova sot mbajti fjalim në festimin solemn të 5-vjetorit të hyrjes në NATO, që u mbajt në Kazermën “Ilinden” në Shkup.
Ajo theksoi se pesëvjetorin e anëtarësimit në NATO po e shënojmë nën hijen e tragjedisë së madhe në Koçan, e cila na ka kujtuar në mënyrë të tmerrshme se siguria e qytetarëve është një nga detyrat parësore të shtetit.
Beteja e suksesshme për jetën e të plagosurve në tragjedinë e tmerrshme, sipas Presidentes, nuk do të ishte e mundur pa humanizmin dhe solidaritetin mbresëlënës të shteteve, popujve dhe qytetarëve të rajonit, por edhe shumë më gjerë, si dhe pa sistemin e aktivizuar të mbrojtjes civile evropiane, por edhe NATO-n, për të cilën jemi pafundësisht mirënjohës.
Ajo rikujtoi se që në vitet e para të pavarësisë dhe vetëvendosjes sonë, anëtarësimi maqedonas në NATO ishte synimi kryesor strategjik, së bashku me anëtarësimin në Bashkimin Evropian.
Sipas Presidentes, është fakt se për arritjen e këtij qëllimi strategjik janë bërë përpjekje të mëdha dhe janë bërë sakrifica të mëdha dhe kompromise të dhimbshme, të tilla që nuk i janë kërkuar asnjë shteti tjetër kandidat.
Ai theksoi se pjesën më të vështirë të rrugës drejt NATO-s e mbuluan përfaqësuesit ushtarakë dhe civilë të Armatës, të cilët nëpërmjet reformave të mundimshme, stërvitjeve të vazhdueshme ushtarake dhe misioneve të rrezikshme paqeruajtëse fituan përvojë të paçmuar, si dhe respekt të madh e të merituar nga aleatët.
Si komandante supreme e forcave të armatosura krenohem me Armatën si aktor i rëndësishëm dhe i dëshmuar në NATO, tha Presidentja.
Ajo rekomandoi se si shtet duhet të investojmë në mbrojtjen dhe sigurinë maqedonase dhe se do të vazhdojmë të kontribuojmë për paqen nëpërmjet pjesëmarrjes në misionet paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO-ja dhe Kombet e Bashkuara.
Ajo shprehu besimin se edhe përkrah keqkuptimeve të caktuara, bashkëpunimi transatlantik, i bazuar në rregullat dhe parimet ndërkombëtare, do të vazhdojë të jetë themeli dhe garancia e sigurisë dhe stabilitetit evropian dhe euroatlantik, dhe tregoi se do të vazhdojmë të ecim dhe të veprojmë në një drejtim të përbashkët.
Në vijim është teksti i fjalimit të Presidentes Siljanovska Davkova.
Të nderuar përfaqësues të Armatës,
I nderuar Kryetar i Kuvendit, z. Afrim Gashi,
I nderuar Kryeministër, z. Hristijan Mickoski,
I nderuar ministër i Mbrojtjes, z. Vllado Misajllovski,
I nderuar Shef i Shtabit të Përgjithshëm të Armatës, z. Sashko Llafçinski,
I nderuar Komandant i Komandës së Bashkuar të NATOS në Napoli, admirali Stjuart Manç,
Të nderuar shkëlqesi,
Pesëvjetorin e anëtarësimit në NATO po e shënojmë nën hijen e tragjedisë së madhe në Koçan, e cila na ka kujtuar në mënyrë të tmerrshme se siguria e qytetarëve është një nga detyrat parësore të shtetit.
Por, beteja e suksesshme për jetën e të plagosurve në tragjedinë e tmerrshme nuk do të ishte e mundur pa humanizmin dhe solidaritetin mbresëlënës të shteteve, popujve dhe qytetarëve të rajonit, por edhe shumë më gjerë, si dhe pa sistemin e aktivizuar të mbrojtjes civile evropiane, por edhe NATO-n, për të cilën jemi pafundësisht mirënjohës.
Jemi shtatë ditë larg 4 prillit, datë kur në vitin 1949 në Uashington u nënshkrua Traktati i Atlantikut të Veriut, me të cilin u themelua NATO-ja. Me këtë Traktat, vendet nënshkruese u angazhuan për mbrojtjen e arritjeve të qytetërimit, demokracisë, lirive dhe shtetit të së drejtës nëpërmjet mbrojtjes kolektive, natyrisht, në përputhje me qëllimet dhe parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara.
Me fjalë të tjera, qëllimi i ekzistencës së Aleancës është paqja dhe siguria për vendet anëtare të saj, por edhe për botën.
Gjatë dekadave, NATO-ja është rritur në një shtyllë të Atlantikut të Veriut, por edhe të rendit evropian të sigurisë si një parakusht për paqen dhe zhvillimin.
Që në vitet e para të autonomisë dhe pavarësisë sonë, është ndërtuar një konsensus ndërpartiak midis qytetarëve maqedonas për nevojën e integrimit në NATO, si kusht për krijimin e një mjedisi paqeje, stabiliteti dhe prosperiteti për brezat që do të vijnë. Anëtarësimi maqedonas në NATO ishte synimi kryesor strategjik së bashku me anëtarësimin në Bashkimin Evropian. Midis nesh janë disa nga veteranët e mbrojtjes maqedonase, të cilët karrierën e tyre ia kanë kushtuar arritjes së këtij qëllimi.
Por është fakt se për arritjen e këtij qëllimi strategjik janë bërë përpjekje të mëdha dhe janë bërë sakrifica të mëdha dhe kompromise të dhimbshme, të tilla që nuk i janë kërkuar asnjë shteti tjetër kandidat.
Pjesa më të vështirë të rrugës drejt NATO-s e mbuluan, gjithsesi, përfaqësuesit ushtarakë dhe civilë të Armatës, të cilët nëpërmjet reformave të mundimshme, stërvitjeve të vazhdueshme ushtarake dhe misioneve të rrezikshme paqeruajtëse fituan përvojë të paçmuar, si dhe respekt të madh e të merituar nga aleatët. Këtë e dëshmojnë njohjet e shumta për ekspertizën, kompetencën dhe sakrificën e pjesëtarëve të Armatës nga partnerët tanë strategjikë dhe përfaqësues të lartë të NATO-s. Si komandante supreme e forcave të armatosura krenohem me Armatën si aktori ynë i rëndësishëm në NATO.
Të nderuar të pranishëm
Çdo kontribut është i rëndësishëm, veçanërisht në këtë kohë të pasigurisë dhe paqëndrueshmërisë së madhe, kur Aleanca e Atlantikut të Veriut po përballohet me rreziqe globale të sigurisë dhe konflikte ushtarake rajonale, me kërcënime tradicionale, por edhe të reja hibride dhe kibernetike nga aktorët shtetërorë dhe joshtetërorë. Inteligjenca artificiale po sjell paparashikueshmëri shtesë. Rendi i krijuar pas Luftës së Dytë Botërore po pëson një transformim të madh. Në vend të multilateralizmit, po përballohemi me rrezikun e multipolarizimit. Lufta në Ukrainë ka shkaktuar vuajtje të paprecedentë njerëzore dhe dëme materiale dhe po e kërcënon vizionin e Evropës së bashkuar në paqe. Konfliktet në Lindjen e Mesme po gjenerojnë vuajtje të reja njerëzore dhe valë të reja migrimi.
Situata e krizës kërkon një reagim të shpejtë dhe të duhur. Larg asaj se unë jam profili i një njeriu që gëzohet në luftëra. Në këtë kohë të trazuar të dominuar nga Marsi luftarak, unë ende dëshiroj një epokë të re të udhëhequr nga Venera paqësore. Por, megjithëse unë shpesh bëj thirrje, si Hemingueji, për një lamtumirë luftërave dhe armëve, jam e vetëdijshme se jemi ndoshta në periudhën më kritike gjeopolitike që nga Lufta e Ftohtë. Kërcënimet e sigurisë imponojnë nevojën për investime më të mëdha në mbrojtje, duke përfshirë teknologjitë dhe armët e përparuara.
Prandaj, si shtet duhet të investojmë në mbrojtjen dhe sigurinë maqedonase. Do të vazhdojmë të kontribuojmë për paqen nëpërmjet pjesëmarrjes në misionet paqeruajtëse të udhëhequra nga NATO-ja dhe Kombet e Bashkuara.
Do të përshtatemi me standardet e NATO-s dhe politikën e përbashkët të sigurisë dhe mbrojtjes së Bashkimit Evropian.
Investimi ynë në Aleancë është njëkohësisht një investim në Armatën tonë, në mburojën e integritetit territorial dhe pavarësisë së Republikës sonë.
Të nderuar të pranishëm,
Ky përvjetor është një rikujtim jo vetëm i rrugës që kemi bërë drejt anëtarësimit në NATO dhe më gjerë, por edhe i idesë themelore të Aleancës – që të mundësojë paqen dhe sigurinë për vendet anëtare dhe popujt e tyre, nëpërmjet dialogut midis shpirtrave të lirë. Ose siç tha belgu i famshëm – Animus in consulendo liber.
Besoj se edhe përkrah keqkuptimeve të caktuara, bashkëpunimi transatlantik, i bazuar në rregullat dhe parimet ndërkombëtare, do të vazhdojë të jetë themeli dhe garancia e sigurisë dhe stabilitetit evropian dhe euroatlantik. Ne, nga ana tjetër, do të vazhdojmë të ecim dhe të veprojmë në drejtimin e përbashkët.
Ju faleminderit.
