Jeni në rrjedhë me Samitin, supozoj. Mendoj se do të mbahet mend për unitetin e tij. Do të mbahet mend për vendosmërinë për të ecur së bashku drejt një periudhe paqësore, sepse të gjithë theksojnë sot se ndoshta gjëja më e rëndësishme është që pas një pritjeje të gjatë për armëpushim, për hapjen e procesit negociator, si të dëshmojmë një akt të tillë.
Kuptohet, unë i paraqita qëndrimet tona. Theksova se megjithëse jemi një vend i vogël, ne sillemi si një partner i besueshëm i NATO-s ndryshe nga shumë të tjerë, ne ndamë dy përqind. Kuptohet, vendimi për rritje u mor. Kuptohet, unë theksova se kjo mund të jetë vetëm graduale dhe se ne mbetemi të përkushtuar ndaj detyrimit, por se duhet t’i kushtojmë vëmendje edhe fuqisë financiare të shtetit. E kam theksuar disa herë se do të preferoja, sigurisht, të ndaja për shkencën dhe arsimin, por ka raste kur, për hir të konsensusit, për hir të vendosmërisë, kur je në një shoqëri me të cilën ndan të njëjtat parime dhe vlera, duhet të respektosh vendimet e përbashkëta. Sa i përket paqes, kuptohet, kjo nuk është hera e parë që kam theksuar se besoj në një lamtumirë armëve dhe në nevojën urgjente për paqe të qëndrueshme. Vura në dukje se cilat çështje të rëndësishme, këtu në fjalimin tim, nuk e di sa prej jush i mbani mend, por nesër, më 26 qershor, festohet 80-vjetori i Kombeve të Bashkuara. Ato nuk ishin vetëm një projekt antikolonial, por edhe një projekt paqeje, ndërsa ne përballemi me luftë. Ato nuk kanë një rol aktiv, kjo është një gjë. Gjithashtu, nuk e di nëse e dini se më 26 qershor u bë deklarata e famshme e Xhon Kenedit në Berlin, se ai ndihej si berlinez. Thashë se edhe ne tani ndiejmë, që si zotëri Trap, ashtu edhe NATO dhe të gjithë anëtarët, se kemi një qëllim të përbashkët, por paralajmërova gjithashtu se më 26 qershor, më lejoni t’ju kujtoj, filloi lufta në ish-Jugosllavi në vitet 1990 dhe se ky është një paralajmërim për rëndësinë e Ballkanit Perëndimor, si i integruar në Bashkimin Evropian. Koptohet, bëra thirrje për zhbllokimin e procesit tonë, përsëri me një kujtesë ose një paralajmërim se nuk bëhet fjalë vetëm për parimin e zgjerimit dhe politikën e zgjerimit si të rëndësishme, gjë që do të kurorëzojë faktin famëkeq se gjatë gjithë historisë kemi qenë jo vetëm gjeografikisht, por edhe historikisht dhe kulturorisht pjesë e Evropës, por bëhet fjalë për sigurinë e rajonit, e përmes sigurisë së rajonit duhet të merret parasysh siguria e Bashkimit Evropian dhe Evropës. Mendoj se mesazhet u morën, kuptohet nga reagimet. Tani mbetet vetëm të shohim se çfarë do të ndodhë.
Gjithashtu pata takime me disa kolegë, me Estoninë, Finlandën, Republikën Çeke. Ardhja e Sllovakisë tashmë është konfirmuar, sepse u shty nga presidenti. Ata së shpejti do të kenë një vizitë shtetërore te ne. Pata edhe biseda me burra të tjerë shtetërorë. Duhet të them se në tryezën ku isha ulur, në tryezën e dytë, shoqëria ishte shumë interesante. Kryeministri i Danimarkës ishte ulur me mua, gruaja e zotit Makron ishte ulur me mua, zoti Zelenski, gjithashtu kryeministri i ri i Kanadasë. Mendoj se bisedimet që patëm ishin të frytshme, miqësore, me mirëkuptim. Ndërkohë, pata biseda edhe me shumë presidentë të tjerë në holl. Biseduam për zhbllokimin e negociatave tona në Bashkimin Evropian. Unë mendoj se nuk është mirë pas asaj që ndodhi, nuk është mirë të sillemi triumfalisht, se duhet t’i masim fjalët, se duhet t’i inkurajojmë njëri-tjetrin. Pata një takim protokollar me kryeministrin e Bullgarisë. Mendoj se ai është një zotëri, një politikan shumë i mirë, i gatshëm për bisedime, për dialog, e kjo është ajo që na duhet. Mesazhi im kryesor është se ndoshta në vend që të kërkojmë dhe të presim ndërmjetësim, megjithëse sigurisht kur dikush është president i Këshillit Evropian, ai ka edhe një detyrim për shkak të statusit të tij për të lehtësuar një bisedë, le të ulemi dhe të shohim se ku jemi, ku shkojmë. E kam përsëritur dhe do ta them përsëri se nëse dokumentet themelore të Bashkimit Evropian – Traktati për BE-në, Traktati i Lisbonës dhe Karta e të Drejtave Themelore – përfshijnë midis parimeve dhe vlerave të tyre më të rëndësishme respektin për identitetin kombëtar dhe kulturor, respektin për diversitetin gjuhësor, barazinë e shteteve, angazhimin ndaj Kartës së Kombeve të Bashkuara, angazhimin ndaj Konventës për të Drejtat e Njeriut dhe Qytetarit, vetëm kjo tregon se çështjet e një gjuhe moderne, të një kombi modern janë jashtëzakonisht problematike, jo vetëm shkencërisht, por edhe politikisht. Nuk ka kombe para-moderne, kombe moderne dhe post-moderne. Në art kjo ekziston. Të gjitha kombet u krijuan në gjysmën e dytë të shekullit XVII dhe në shekullin XIX, përfshirë këtu edhe kombin tonë. E kam fjalën – është pak e pazakontë që tani po kërkoni të fshini atë që ka futur raportuesi, z. Vajc, nëse keni këmbëngulur të riaktualizoni diçka që është ad akta për diskutimet rreth kombit, rreth gjuhës, rreth historisë. Këto janë çështje që, si vlera dhe parime, nuk duhet të jenë fare në agjendë, por nëse dikush këmbëngul t’i vendosë ato në agjendë, e kjo po ndodh, atëherë me siguri raportuesi do të përpiqet të thotë gjithashtu se nuk bëhet fjalë për një komb specifik, për një gjuhë dhe histori specifike, por për diçka që vlen për të gjitha kombet evropiane, sepse BE-ja është bashkim shtetesh, kombesh, të gjitha kanë të njëjtin status, që do të thotë se edhe ne duhet të gëzojmë të njëjtin status.
