Presidentja Gordana Siljanovska-Davkova mbajti një fjalim hapës në aktivitetin për promovimin e gjetjeve të Vetëvlerësimit gjinor dhe Planit të veprimit gjinor për avancimin e barazisë gjinore në Ministrinë e Mbrojtjes dhe Armatë, si pjesë e reformës gjithëpërfshirëse të sektorit të sigurisë në vendin tonë, të organizuar nga Ministria e Mbrojtjes dhe Qendra e Gjenevës për Menaxhimin e Sektorit të Sigurisë, me të cilin u përmbyll projekti për zhvillimin e Planit të veprimit gjinor 2024 – 2028.
Duke folur si grua, Presidentja e shtetit dhe Komandantja Supreme e Forcave të Armatosura, Presidentja Siljanovska-Davkova theksoi se lufta e vërtetë e grave, pjesëtare të Ushtrisë, nuk fillon në misionet në të cilat ato marrin pjesë dhe bëjnë sakrifica të barabarta, por në radhët e tyre, si një luftë për kushte dhe trajtim të barabartë pune, pajtim me detyrimet familjare dhe, për fat të keq, një luftë për vlerësim dhe përparim të barabartë.
Duke e trajtuar çështjen e promovimit të barazisë gjinore si çështje të sigurisë kombëtare, Presidentja kujtoi se promovimi i barazisë gjinore nuk do të thotë dhënie përparësie, por përkundrazi heqje e pengesave dhe krijimi i një terreni të barabartë për të gjithë, ku rruga duhet të jetë e niveluar në solidaritet dhe duhet të hapet hapësira për përsosmëri, pavarësisht se nga vjen ajo, sepse Ministria e Mbrojtjes dhe Forcat e Armatosura që pasqyrojnë plotësisht diversitetin dhe shfrytëzojnë aftësitë e të gjithëve do të jenë një forcë e gatshme për çdo mision apo sfidë në të ardhmen.
Në vazhdim është teksti i plotë i fjalimit të Presidentes Gordana Siljanovska-Davkova.
Të nderuar përfaqësues të Armatës,
I nderuar Ministër i Mbrojtjes,
I nderuar Shef i Shtatmadhorisë,
Të nderuar partnerë të DCAF-së,
Të nderuar mysafirë,
Zonja dhe zotërinj,
E konsideroj praninë time këtu sot, midis jush, një privilegj dhe rezultat të angazhimit tim të fortë personal – për të marrë pjesë në avancimin e mundësive të barabarta, ndjeshmërisë gjinore dhe një kulture institucionale gjithëpërfshirëse në sektorin e mbrojtjes.
Sot, po e realizoj atë angazhim timin, së bashku me ministren e Mbrojtjes, e cila më surprizoi mbrëmë me rezultatet e mrekullueshme, përmes promovimit të dy dokumenteve kyçe: gjetjet e Vetëvlerësimit gjinor dhe Planit të veprimit gjinor për avancimin e barazisë gjinore në Ministrinë e Mbrojtjes dhe Armatë, si pjesë, siç dëgjuam, e reformës gjithëpërfshirëse të sektorit të sigurisë në vend. Pa vlerësim – nuk ka reforma, pa diagnozë – nuk ka terapi. Këto janë hapat e parë të nevojshëm për ndryshim, megjithëse mund të vërehet se vetëvlerësimi nuk është një vlerësim i vërtetë, se vlerësimi i jashtëm është më objektiv. Sigurisht, ekziston një gjë e tillë.
Bëhet fjalë për një aktivitet, ky në të cilin po marr pjesë, i cili plotëson vetëvlerësimin e parë në këtë fushë në vend, por edhe në Ballkan, për të cilin dua të shpreh mirënjohje të veçantë për Qendrën e Gjenevës për Qeverisjen e Sektorit të Sigurisë, si dhe për të gjithë pjesëmarrësit në këtë proces.
Si Presidente dhe Komandante Supreme e Forcave të Armatosura, tingëllon shumë bukur në gjininë femërore, unë nuk sillem ndaj çështjeve gjinore në Armatë dhe mbrojtje vetëm si vëzhguese, por si aktore.
Çdo grua që ka bërë njëfarë përparimi në karrierën e saj në çdo fushë, veçanërisht nëse bëhet fjalë për sukses në të ashtuquajturën fushë tradicionalisht “mashkullore”, një sintagmë artificiale, do të kujtojë dyshimin e heshtur, dhe shpesh të zhurmshëm, në aftësitë e saj, do të përballet me skepticizëm dhe madje edhe me pikëpamje gjykuese në rrugën tonë me gjemba, të quajtur “zhvillim profesional” dhe do të imagjinojë, të gjitha këto në mënyrë që ajo të mos shihet, të mos perceptohet si një presidente femër, një ushtare femër, nuk duket se ka një emër femëror apo një gjenerale femër, por vetëm si një person në pozicionin presidencial, ushtarak apo gjeneral. Ne jemi individë si të gjithë njerëzit.
Sinqerisht, kur lexoj se disa nga forcat tona mbrojtëse po përballen me sfida dhe pengesa të tilla, jo vetëm që e kuptoj, por e njoh mirë këtë ndjenjë.
Më vjen keq që, për shumë gra në mbrojtje, pavarësisht nëse janë pjesë e Ministrisë apo e strukturave ushtarake, lufta e vërtetë nuk fillon në misionet në të cilat ato marrin pjesë dhe bëjnë sakrifica të barabarta, por në radhët e tyre, si një luftë për kushte të barabarta pune dhe status të barabartë, si një luftë për të pajtuar jetën profesionale me detyrimet familjare, dhe për fat të keq, ndonjëherë një luftë për vlerësim të barabartë të punës dhe progresit.
Të nderuar,
Vetëvlerësimi, në vetvete, është një akt ndershmërie ndaj vetes, por edhe ndaj të tjerëve, përgjegjësie, llogaridhënieje, por edhe rritjeje, dhe mendoj se jo të gjithë janë gjithmonë të gatshëm për këtë. Ne jemi të gatshëm.
Nuk është një vështrim i shpejtë në pasqyrë, por një vetëanalizë e thellë, duke u përqendruar në thelbin e institucionit ose organizatës së cilës i përkasim dhe të cilën e duam dhe duam ta kultivojmë.
Kjo është arsyeja pse, për mua, Plani i veprimit që del nga ky vetëvlerësim ka një peshë specifike dhe një dimension të ndryshëm – ai bazohet në ndjenjën autentike dhe intime të secilit prej nesh për rolin tonë në institucion dhe pasqyron dëshirën tonë të sinqertë për zhvillimin dhe rritjen e tij.
Është e pamohueshme se nuk mjafton thjesht të rregullohet kultura institucionale e përfshirjes me ligj, mendoj se kultura institucionale duhet të jetohet. Stereotipat gjinorë janë të rrënjosura thellë dhe duhen përpjekje dhe shembull personal për t’i zhdukur ato. Kjo është arsyeja pse jam këtu sot. Por shembulli personal nuk mjafton, na duhet diçka që shpesh e kam urryer te gratë – solidaritet, solidaritet femëror, motërzim femëror, le të mos flasim për “burra të suksesshëm me gra të mira pas tyre”, por përkundrazi për burra dhe gra të suksesshëm që ecin së bashku, të vetëdijshëm se e ndiejnë diskriminimin në mënyrë të barabartë, por jo gjithmonë mbi të njëjtën bazë, por me një efekt po aq shkatërrues.
Kjo është arsyeja pse forca dhe rëndësia e këtij momenti qëndrojnë në vullnetin tonë për t’u përballur me të gjitha sfidat së bashku, si burra ashtu edhe gra, dhe ne e bëjmë këtë, jo për shkak të ndonjë faktori të jashtëm apo për shkak të një fotografie të bukur, sikur të ishte Dorian Gray, por sepse është e drejtë dhe është e mirë.
Kur i injorojmë ose nënvlerësojmë aftësitë e njerëzve për shkak të gjinisë së tyre, në fakt dobësojmë kapacitetet tona. Kur ngritjet në detyrë në çdo fushë, përfshirë Armatën, bëhen bazuar në supozime të vjetruara, atëherë ne fjalë për fjalë i lëmë pas ata që mund të formësojnë të ardhmen ose, nëse doni, të paktën, të sjellin një frymë të re dhe të ndryshme në mënyrën e qeverisjes dhe menaxhimit, domethënë në mënyrën se si funksionojnë këto institucione.
Këtu po ndalem te një çështje të cilës i kushtoj vëmendje të veçantë.
Edhe pse gratë sot janë të pranishme në pothuajse çdo degë ushtarake, ato ende shumë rrallë, ose edhe më rrallë, të jem më e moderuar, janë të pranishme në role menaxheriale, udhëheqëse ose komanduese. E shikoj shefin përballë meje dhe ai e di sa e mërzitur jam kur them: Po pres propozime për gjenerale femra. Ky çekuilibër dërgon një mesazh delikat se, ndonëse gratë pranohen si pjesë e Armatës ose e strukturave të sigurisë, ato nuk janë gjithmonë të mirëpritura në krye, pikërisht si rezultat i disa koncepteve të vjetruara, të cilat për mua i ngjajnë një lloj nyje gordiane burokratike që duhet prerë me zgjidhje të reja dhe moderne. Premtoj se si presidente do të bëj çmos për të ndihmuar në këtë proces.
Të nderuar pjesëtarë të Armatës,
Promovimi i barazisë gjinore, sipas mendimit tim, nuk do të thotë dhënie përparësie, por më tepër heqje e pengesave dhe sigurim i trajtimit të barabartë për të gjithë. Ne duhet të hapim rrugën dhe t’i bëjmë vend përsosmërisë, pavarësisht se nga vjen ajo. Gjatë fushatës sime paralajmërova se kam ambicie për të hapur një qendër kombëtare të ekselencës dhe pres ndihmë këtu nga përfaqësuesja jonë, zëvendësja në NATO, Radmilla Shekerinska, mendoj se ajo mund të na ndihmojë. Nuk ka të bëjë me ideologjinë, por me sigurinë kombëtare sepse Ministria e Mbrojtjes dhe forcat e armatosura, të cilat pasqyrojnë plotësisht diversitetin dhe shfrytëzojnë aftësitë e të gjithëve, jam e sigurt se do të jenë një forcë e gatshme për çdo mision apo sfidë në të ardhmen.
Në fund, dua të përgëzoj dhe falënderoj ata që morën pjesë në këtë proces, dhe t’i inkurajoj ata që të vazhdojnë në të njëjtin drejtim, me vepra, jo vetëm me fjalë, përfshirë edhe veten time. Mënyra se si marrim vendime, mënyra se si bëjmë plane veprimi dhe i zbatojmë ato, është një marshim drejt së ardhmes sonë. Nuk them maratonë sepse kemi edhe një maratonë tjetër – maratonën e integrimit evropian. Dhe ju, ju zgjodhët rrugën e duhur, të vetëdijshëm se forca ndërtohet me barazi, dhe unë jam e bindur se një Armatë e fuqishme, e drejtë dhe e bashkuar është themeli i çdo shteti.
