Presidentja Siljanovska Davkova: Një ditë shumë e rëndësishme. Mund të imagjinoni 25 vjet statistika gjinore dhe 80 vjet Zyra e Statistikave. Sapo që komentova për herë të parë duke u takuar me drejtoreshën e re. Në Entin e Statistikave njerëz shumë të kualifikuar kanë punuar dhe do të punojnë. Të gjithë të tjerët dëshirojnë të vijnë këtu. Kjo është diçka për t’u shënuar.
Pse është e rëndësishme statistika gjinore? E keni të qartë. Sepse pas çdo të dhëne ka një jetë. Zakonisht, në statistikën nuk ishin përfshirë dhe ende nuk përfshihen më të prekshmit, ata janë të padukshëm, më të dobëtit dhe duhet t’i ketë. Pse, ajo duhet të jetë, jo neutrale, por realisht duhet të monitorojë jetën e të gjitha kategorive në mënyrë të barabartë.
Ajo që është më e re dhe që unë nuk e dija, se ajo që monitorohet tani, ajo që e quani në ekonomi, pozitë sociale, ishte ndër të fundit…, ato janë gjithashtu të dhëna të rëndësishme. Pajtohem plotësisht me të gjithë bashkëbiseduesit, bashkëbiseduese dhe një bashkëbisedues, se kur krijojmë politika, ato duhet të bazohen në fakte dhe të dhëna. Nuk po flasim për numra, e përsëris, po flasim për realitetin.
Dhe mendoj se, nga ajo që dëgjova, Enti ynë i Statistikave po e bën këtë, puna e tij është e pajtueshme dhe e krahasueshme me të gjitha entet e tjera të statistikave. E patë sa mysafirë ishin këtu dje. Pra, edhe një herë, një ditë e madhe. Pa statistikë nuk ka zhvillim, pa statistikë nuk ka politikë në asnjë fushë, pa statistikë nuk mund të shihet barazia ose pabarazia, diskriminimi ose mosdiskriminimi.
Edhe unë i përgëzoj sinqerisht si Entin e Statistikave ashtu edhe të gjithë ata që merren me statistikë, për atë që e bëjnë jetën më të organizuar, më të parashikueshme.
Pyetje: Presidente, a prisni mbështetje për rezolutën që garanton identitetin dhe gjuhën maqedonase në Parlamentin Europian?
Presidentja Siljanovska Davkova: Sigurisht se po pres, sigurisht se pres mbështetje. Por, sinqerisht, nuk prisja të lexoja ose të dëgjoja disa amendamente në Parlamentin Europian në shekullin e 21-të. Imagjinoni në shekullin e 21-të ta sfidoni identitetin e dikujt. Ky është një fenomen i panjohur. Sidomos pasi jeni ulur në një institucion që është pjesë e Bashkimit Europian, në dokumentet themelore përbërëse të të cilit, siç janë Traktati i BE-së, Traktati i Lisbonës dhe Karta e të Drejtave Themelore, garantohet respektimi i identitetit kombëtar dhe kulturor, dinjitetit dhe integritetit njerëzor. Kjo është diçka tronditëse. Pra, pres që të mbështetet, sepse përndryshe do të flasë shumë keq për kapacitetin demokratik të Parlamentit Europian.
Pyetje: S e komentoni miratimin e rezolutës bullgare ose rezolutës në Parlamentin bullgar? A është “kombi aktual maqedonas” i propozuar nga Bullgaria i pranueshëm për ju?
Presidentja Siljanovska Davkova: Pra, edhe një, edhe një. Ne e dimë që tashmë ka pasur disa rezoluta, memorandume dhe të gjithë po i referohen atyre. Sigurisht, është fyese, është fyese të bësh një gjë të tillë. Pse? Sepse në fillim po e bëni të pamundur të ecim së bashku përmes dialogut. Thelbi i preambulës së Marrëveshjes së Fqinjësisë së Mirë dhe Miqësisë është se ne duhet të ndihmojmë, mund të ndihmosh dikë me mirëkuptim. Pra, mendoj se nuk është në rregull. Sigurisht, në një vend tjetër, e njëjta deklaratë do të pasonte tani në Parlament, por mendoj se argumentet që paraqesim, megjithëse i thonë të plota, nuk kemi bërë asgjë gjatë kësaj periudhe, unë pohoj se nuk ka pasur president, as ministër, as kryeministër me të cilin jam ulur, dhe nuk ia kam shpjeguar qëndrimet tona, por jo përmes prizmit të Kushtetutës sonë, por përmes prizmit të dokumenteve të tyre kushtetuese. Nëse ato nuk respektohen, atëherë BE-ja nuk mund të jetë filozofi, sepse filozofia, siç do të thoshte zoti Makron, por edhe studentët e Sorbonës, nuk mund të ekzistojë pa respekt të parimeve dhe vlerave. Pa ato, Bashkimi Europian nuk është një bashkësi politikash, por një makineri politike dhe burokratike. Kjo nuk duhet të jetë BE dhe të gjithë dëshirojmë të jemi në BE, sepse është frymëzuese si sipas akteve, ashtu edhe sipas veprimeve, pikërisht në aspekt të respektimit të këtyre parimeve dhe vlerave.
Pyetje: Presidente, samiti i NATO-s është planifikuar në fund të muajit në Hagë. A keni ndonjë konfirmim ndërkohë për takimin e pritur midis jush dhe presidentit bullgar?
Presidentja Siljanovska Davkova: Nuk mund t’ju them saktësisht, por është e qartë për ju se jo vetëm këtu, jo vetëm në Bruksel, jo vetëm në disa kryeqytete po diskutohet për këtë. Kur isha në Kazakistan, për një vizitë, diskutova edhe për këto çështje me shumë nga të pranishmit atje.
Pyetje: Parlamenti miratoi marrëveshjen qeveri-qeveri midis Maqedonisë dhe Britanisë së Madhe. Komenti juaj për këtë marrëveshje.
Presidentja Siljanovska Davkova: E lexova marrëveshjen. Nëse më pyetni mua në thelb, marrëveshja është e jashtëzakonshme. Së pari, na faktorizon gjeopolitikisht në Ballkan, nuk jemi vetëm. Më lejoni t’ju kujtoj, shumica e investimeve britanike në Ballkanin Perëndimor janë në Maqedoni. Kthehuni pas në histori, te Viliam Gladstone, do të shihni mirëkuptim. Kthehuni në histori, kur bëhet fjalë për praninë, nëse doni, të AVNOJ dhe ASNOM, do të shihni se edhe atje ka prani britanike. Pra, marrëveshja nuk është si disa marrëveshje të lidhura nga entitetet e gabuara – unë pretendoj me përgjegjësi se një marrëveshje për ndryshimin e emrit nuk mund të lidhet nga një Ministër i Punëve të Jashtme, por u lidh. Pra, nenet 118, 119 janë të qarta në Kushtetutë dhe është e qartë se marrëveshjet lidhen nga ndërkombëtarët – krerët e shteteve, dhe kur përcaktohet me ligj, nga qeveria. Pikërisht në Ligjin e Punëve të Jashtme janë rregulluar të gjitha këto fusha: infrastruktura, ekonomia, sektori i TI-së, diçka tjetër, kujdesi shëndetësor e kështu me radhë, shkollat, po – të gjitha këto janë investime kapitale, të cilat nuk na bëjnë më të fortë në konkurrencë dhe nuk na lënë vetëm. Ajo që është gabim teknik në marrëveshjen, një gabim teknik vetëm në versionin anglisht është – ajo që do të thotë para nënshkrimit të zëvendëskryeministrit, domethënë Ministrit të Transportit dhe Lidhjeve, thotë “Zëvendës president i Shtetit në emër të Qeverisë”. Ky është një gabim teknik dhe mendoj se këto ditë, nesër ose pasnesër, përmes një shkëmbimi të thjeshtë notash ose informacionesh, në përputhje me Konventën e Vjenës mbi të Drejtën e Traktateve sigurisht, harrova, nenin 76 dëshiroj të them, korrigjimin e gabimeve teknike. Përndryshe, mendoj se marrëveshja është plotësisht në rregull. Nëse shikoni përmbajtjen brenda, do të vini re diçka tjetër për sa i përket procedurës, të cilën nuk e kemi pasur shpesh. Domethënë, nëse marrëveshja ndërpritet, përndryshe çdo marrëveshje mund të ndërpritet, nuk na bindën se nuk ka marrëveshje të tilla, ka një dispozitë të tillë këtu, atëherë puna që ka filluar do të vazhdojë. A duhet t’ju kujtoj shumë objekte në të gjithë vendin që mbetën të papërfunduara sepse nuk kishte dispozita të tilla në marrëveshje? Domethënë, mendoj se është mirë dhe puna do të vazhdojë nëse vjen deri këtu, dhe tani i mirëpres marrëveshjet. Sot, do të takohem me ambasadorin e Mbretërisë së Bashkuar. Mendoj se kjo në një farë mënyre do të na bëjë më interesantë, sigurisht në rajon dhe më të begatë sepse, konkretisht, nëse shohim se bëhet fjalë për investime kapitale, kjo është diçka që çon në progres. Kur lëvizni përpara, kur keni garanci se mund ta realizoni, qëndrimi ndaj juve po ndryshohet, të paktën kështu mendoj unë.
Pyetje: Presidente, cilat janë pritjet tuaja në lidhje me raportin europian për progresin e vendit që duhet të publikohet?
Presidentja Siljanovska Davkova: Nesër, po. Epo, ju e dini për progresin e vendit, po. Këto janë të rregullta, kështu që është një raport në të cilin mendoj se situata do të përshkruhet realisht. Dhe deri më tani, raporte kanë qenë të tilla. Por, mendoj se këtë herë duket se ka një angazhim dhe përkushtim shumë më të madh për të gjitha këto dhe përgjegjësi, ndoshta sepse po flasim për, si të thuash, njohuri të jashtëzakonshme, qëllime të mira, por edhe kuptim të të gjitha proceseve dhe marrëdhënieve që po ndodhen. Mendoj se kjo është e rëndësishme, është shumë e rëndësishme. Kur lexoni një raport, me rëndësi është që të shihni se është realist, t’i besoni raportit, të shihni se dikush është sjellë me përgjegjësi ndaj interpretimit, ndaj mbledhjes së të dhënave, sepse kjo është e shëndetshme dhe stimuluese për ne, por edhe për të gjithë të tjerët.
Pyetje: Edhe një pyetje. Çfarë ishte thelbësore në zgjidhjen tuaj të guvernatorit të ri dhe si e komentoni qëndrimin e opozitës se ai nuk ishte kompetent sepse ishte një zyrtar i partisë për një kohë të gjatë?
Presidentja Siljanovska Davkova: Nuk e pranoj fare kualifikimin. Ndryshme, ju dini se unë preferoj gratë, e përsëris këtë. Po, pata një bisedë të gjatë me guvernatoren aktuale. Po, e respektoj atë, por respektoj edhe dy kandidatët e tjerë. Do të thoni, ku është kandidati juaj? Unë kisha kandidatin tim, si mashkull ashtu edhe femër, por ndonjëherë duhet të jesh realist, realist, sepse kur bëhet fjalë për besueshmërinë dhe integritetin e tyre, nuk mund t’i propozosh thjesht dhe të mos kalojnë votimin. Ata gabohen për Profesorin Trajko Slaveskin për shumë arsye. Së pari, vetë ligji për Bankën Kombëtare nuk përcakton një kusht – pesë vjet më parë, në disa vende 10 vjet, e kështu me radhë – por thotë se nuk duhet të mbash një pozicion partiak gjatë mandatit. Së dyti, e shihni, problemi me partizimin paraqitet kur njerëzit e gabuar vijnë në vendet e duhura bazuar në sistemin e korrupsionit. Pra, njerëz të pakualifikuar, joprofesionalë dhe jokompetentë vijnë në pozicione të larta. Nuk mendoj se është e drejtë të thuhet kjo për Profesor Slaveskin. Bëhet fjalë për një profesor, kemi pasur një guvernator të jashtëzakonshëm më parë që ishte udhëheqës partie, z. Petar Goshev, guvernator i jashtëzakonshëm. Pra, një profesor, dhe jo një profesor nga një nga fakultetet dhe universitetet interesante, por një profesor me njohje në të gjithë botën, një profesor me njohuri, një profesor që nuk mund ta shoqërosh me një aferë, krime dhe korrupsion, një profesor që nuk njihet nga fjalori i partisë, kemi parë njerëz të tillë, dhe më habit kur profesorët e trajtojnë kështu. Dhe kur më është dashur të vendos, për të qenë e sinqertë, midis dy njerëzve jashtëzakonisht të arsimuar dhe të njohur, u udhëhoqa nga Platoni. Se në një moshë të caktuar, kur ke arritur gjithçka në profesionin tënd, mund të arrish edhe në një institucion të tillë. Ky është një person fjalët e të cilit, nëse i analizon, rrallë, nëse përpiqesh, do ta njohësh retorikën e partisë. Dhe kjo ishte gjithashtu e rëndësishme për mua. Ne kemi nevojë për vazhdimësi në njohuri në këtë profesion, ne kemi nevojë për ekspertizë dhe kompetencë të provuar. Vërejtja ime e vetme nuk është për të, por për dispozitën ligjore, po flas si ish-anëtar, ish-anëtar i Komisionit të Venedikut, mandati. Një mandat shtatëvjeçar është një mandat shumë i gjatë. Komisioni i Venedikut thotë: me mandate të gjata, është mirë të kesh vetëm një mandat. 14 vjet është një mandat shumë i gjatë. Nuk po them se kur bëhet fjalë për menaxhim profesional dhe kompetent, mund të jetë një rrezik, por dëshiroj ta them edhe një herë para të gjithëve ju. Fola me të gjithë kandidatët për një kohë të gjatë. U thashë atyre se është kështu. U kërkova të flisnin edhe me të tjerët. U kërkova njerëzve mendimet e tyre. Po, disa kritikojnë me të drejtë, sepse ka liri shprehjeje. Po, disa prej tyre. Edhe unë përpiqem t’i kuptoj, por nuk i kuptoj përfitimet. Një kategori njerëzish të partisë, të cilët janë në këtë pozicion vetëm sepse janë në parti, përndryshe nuk do të ishin ajo që janë. Dhe një kategori tjetër njerëzish që e mendojnë veten si njerëz të Rilindjes, ata dinë gjithçka, askush nuk bën asgjë, të gjithë i kritikojnë – nuk e kuptoj këtë. Ndoshta nëse do të isha ende në kolegj, do të kisha folur pak më ndryshe, por kur një person hyn në politikë, ai duhet të jetë i përgjegjshëm, duhet t’i peshojë gjërat, duhet të marrë vendime që do të jenë të pranueshme. Ndryshe, unë me të vërtetë dëshiroj që pas raporteve për të cilat po flisni, të ulemi dhe realisht të mos sjellim deklarata dhe memorandume. Kjo është e qartë. Por, ne duhet të vendosim për çështjet kryesore me konsensus. Nuk duhet të dalim jashtë para se të kemi rënë dakord për çështjet kryesore në shtëpi. Po përpiqem ta zbatoj këtë metodë si në aspektin e opozitës ashtu edhe në aspektin e pushtetit.
Ju faleminderit.
